Jezus gebruikt in zijn preken en verhalen veel teksten uit het Oude Testament. Toentertijd was dat de Bijbel, de Tora, de Profeten en de Geschriften. De Tora zijn de eerste vijf Bijbelboeken, Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. De Joden beschouwen dat als het belangrijkste deel van hun Bijbel. Jezus citeert zelf heel vaak uit Deuteronomium. De profeten zijn Jesaja t/m Maleachi. We horen Hem ook vaak citeren uit de profeet Jesaja wanneer Hij iets wil vertellen over zichzelf. De geschriften zijn alle overige boeken zoals bijvoorbeeld de Psalmen.
In de zaligsprekingen komen we ook overeenkomsten en citaten uit het Oude Testament tegen. Jezus gebruikt de voor zijn publiek bekende Bijbel om uit te leggen wat Hij bedoelt. Ik pak er enkele uit als voorbeeld.
In Zalig zijn de armen/nederigen van geest, horen we Jesaja 57:15 en 66:1-2.
In het eerste stuk lezen we: Troost voor verbrijzelden. Want zo zegt de Hoge en Verhevene, Die in de eeuwigheid woont en Wiens Naam heilig is: Ik woon in de hoge hemel en in het heilige en bij de verbrijzelde en nederige van geest om levend te maken de geest van de nederigen, en om levend te maken het hart van de verbrijzelden.
Het tweede stuk spreekt over God die zal zien op deze, op de ellendige en verslagene van geest, en wie voor Gods woord beeft.
Die ene opmerking van Jezus krijgt zo een enorme lading omdat de toehoorders bekend zijn met de tekst waar de term armen van geest genoemd wordt. Ze kennen ook de context waarin de aangehaalde tekst staat. Dat geeft die ene opmerking ontzettend veel diepte.
In Zalig zijn zij die treuren horen we Jesaja 61:1-2, 66:2-3, 10,13.
We lezen: De Geest van de Heere HEERE is op Mij, omdat de HEERE Mij gezalfd heeft om een blijde boodschap te brengen aan de zachtmoedigen. Hij heeft Mij gezonden om te verbinden de gebrokenen van hart, om voor de gevangenen vrijlating uit te roepen en voor wie gebonden zaten, opening van de gevangenis; om uit te roepen het jaar van het welbehagen van de HEERE en de dag van de wraak van onze God; om alle treurenden te troosten;
In Jesaja 66 lezen we onder andere: Verblijd u met Jeruzalem en verheug u over haar, u allen die haar liefhebt. Wees vrolijk met haar met vreugde, u allen die over haar treurt. Zoals iemands moeder hem troost, zo zal Ík u troosten; ja, in Jeruzalem zult u getroost worden!
Zalig zijn de zachtmoedigen slaat direct terug op Psalm 37:11, waar staat: Maar de zachtmoedigen zullen de aarde bezitten en vreugde scheppen in grote vrede.
Het hongeren en dorsten naar gerechtigheid komt uit Jesaja 25:6 waar staat dat De HEERE van de legermachten op deze berg voor alle volken een feestmaal met uitgelezen gerechten zal aanrichten, een feestmaal met gerijpte wijnen, met uitgelezen gerechten vol merg, met gezuiverde gerijpte wijnen.
En Jesaja 55:1-2 O, alle dorstigen, kom tot de wateren, en u die geen geld hebt, kom, koop en eet, ja, kom, koop zonder geld, zonder prijs, wijn en melk. Waarom weegt u geld af voor wat geen brood is, en uw arbeid voor wat niet verzadigen kan? Luister aandachtig naar Mij, eet het goede, en laat uw ziel vreugde scheppen in de overvloed.
Zalig zijn de reinen van hart vinden we terug in Psalm 24:4 en 5. Wie rein is van handen en zuiver van hart, wie zijn ziel niet opheft tot wat vals is, en niet bedrieglijk zweert. Hij zal zegen ontvangen van de HEERE en gerechtigheid van de God van zijn heil.
Zalig zijn de vervolgden is te lezen in Jesaja :7-8 Luister naar Mij, u die de gerechtigheid kent, volk dat Mijn wet in zijn hart heeft, wees niet bevreesd voor de smaad van stervelingen, wees niet ontsteld door hun beschimpingen. Want de mot zal hen opeten als een kleed, de mottenlarve zal hen opeten als wol. Maar Mijn gerechtigheid zal voor eeuwig bestaan, en Mijn heil van generatie op generatie.
En in Jesaja 66:5 staat: Hij zal verschijnen tot uw blijdschap, uw broeders die u haten, die u verstoten vanwege Mijn Naam, daarentegen zullen beschaamd worden.
Wanneer we een rijke kennis hebben van het Oude Testament, gaan de woorden van Jezus nóg meer leven. Als we de context waarin deze teksten staan, er ook nog bij nemen, beginnen we een beetje de enorme rijkdom en reikwijdte van Jezus’ woorden te begrijpen. Jezus beroept zich steeds op de Hem bekende Bijbel. Ook wij kunnen steeds terugbladeren om nog meer de hoogte en diepte van Jezus’ woorden te bevatten.
