Wanneer wij tegenwoordig belangrijk nieuws hebben, en dan zelfs nog in het bijzonder slecht nieuws, zeggen we vaak :”Ga even zitten!”. De schok van het nieuws kan zo groot zijn, dan we die niet staande kunnen opvangen.
Dat ‘zitten’ is aan verandering onderhevig geweest in de loop der tijden. Tegenwoordig gaat een spreker staan wanneer hij zijn toespraak begint. In de tijd van de Bijbel was dat juist andersom. Wanneer een geleerde zijn toespraak begon, ging hij zitten. De rabbi’s zaten ook tijdens hun onderwijs, terwijl de leerlingen om hen heen zaten.
Zo ook Jezus. We zien enkele keren in de Bijbel dat Jezus ging zitten om Zijn onderwijs te geven. Bijvoorbeeld bij de Bergrede. We lezen in de NBV21:
“1 Toen Hij de mensenmassa zag, ging Hij de berg op. Daar ging Hij zitten met zijn leerlingen om zich heen. 2 Hij nam het woord en onderrichtte hen:”
Ook in Mattheus 13:2 gaat Jezus zitten. “Er kwam een grote mensenmassa om Hem heen staan, en daarom ging Hij in een boot zitten, terwijl de menigte op de oever bleef.” En in Mattheus 24:3 vertelt Jezus over het einde der tijden waarbij Hij gaat zitten. “Op de Olijfberg ging Hij zitten met zijn leerlingen om zich heen, en nu ze onder elkaar waren vroegen ze: ‘Vertel ons, wanneer zal dat allemaal gebeuren en aan welk teken kunnen we uw komst en de voltooiing van deze wereld?’” Tegenwoordig spreken we nog steeds over een leerstoel voor een professor aan de universiteit. Alsof de goede man of vrouw gaat zitten tijdens het onderwijs.
De Bergrede valt dus onder de belangrijke redes van Jezus waarbij Hij zoveel interessants te vertellen heeft, dat Hij uitdrukkelijk gaat zitten. De rede is ook van groot belang. Jezus spreekt hier namelijk niet námens God, maar áls God. Hij zegt ‘maar Ik zeg u…..’ waarbij Hij zich gelijkstelt aan God. De profeten spraken altijd in de trant van ‘zo spreekt de Heer…’. Maar Jezus spreekt namens zichzelf. Dat is een enorm verschil. Hier horen we al dat Jezus God is in mensengedaante. De goede verstaander heeft het hier al begrepen. Alles wat in de Bergrede staat, spreekt Jezus als Zoon van God zelf. Als God. Niet als een goede profeet namens God, maar namens Zichzelf als God.
De Bergrede is dan ook niet een opsomming van een aantal regels waaraan een christen zich moet houden. Het is een beschrijving van hoe een christen moet zijn. Een karakterschets van een gelovige. Gegeven door Jezus, God zelf. En Jezus doelt hier niet op enkele super-christenen, maar gewoon op ons allemaal. Ieder van ons wordt geacht aan deze beschrijving te voldoen. Voordat we nu beginnen te pochen omdat we onszelf zo goed vinden, of juist proberen weg te duiken omdat we merken dat die beschrijving ver van ons karakter afstaat, moeten we één ding niet vergeten. Jezus heeft het hier niet over gaven, maar over genade! Dat is iets om even bij te gaan zitten om dit te bevatten.
In het Oude Testament wordt vaak bij de profeten gesproken over genade. Het is genade van God dat zij zo zijn en kunnen onderwijzen. Noach vond genade in de ogen van de Heer. Abraham werd gered door genade. Mozes, Jozef, David, Jesaja, en noem maar op, konden alleen handelen door de genade van God. Het hele volk Israël is uitverkoren, niet door verdienste, maar uit genade. Omdat God dit volk liefhad.
We kunnen nooit uit eigen kracht aan deze beschrijving voldoen. We kunnen ook niet zelf over zulke talenten of gaven beschikken. Alleen door de Heilige Geest die ons de gaven schenkt, kunnen we andere mensen worden. Mensen die wel voldoen aan de beschrijving in de Bergrede. Dat is een uitdaging. Dat is pure genade. En vaak strookt zo’n karaktereigenschap niet met hoe we van nature zijn. In deze wereld zet je niet direct op je cv dat je arm van geest bent, treurend, zachtmoedig, hongert en dorst naar gerechtigheid, barmhartig bent, zuiver van hart bent, een vredestichter bent en zodanig voor Jezus op komt dat je vijandig staat ten opzichte van de wereld. Het is niet bepaald een pré op je cv als je meldt dat de mensen in je omgeving je omwille van Jezus uitschelden, vervolgen en van allerlei kwaad betichten en dat je daar gelukkig mee bent.
Het is genade van God als we onszelf herkennen in de karakterbeschrijving van Jezus in de Bergrede. Die beschrijving strookt echter totaal niet met wat we in deze wereld als belangrijk hebben uitgeroepen. Dat was het ook niet in de tijd van Jezus. Daarom was dit onderwijs zo belangrijk dat Jezus erbij is gaan zitten. En als we dit onderwijs tot ons laten doordringen, kunnen we ook tegen onszelf zeggen: ga even zitten!
